Διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες

Διαφορετικές απόψεις και διαφωνίες: Μέσο διχασμού ή μέσο σύνδεσης και εξέλιξης;

Όλοι έχουμε μια άποψη για κάποιο θέμα, την οποία συχνά και διατυπώνουμε είτε στα πλαίσια του κύκλου μας είτε μέσω των κοινωνικών μας δικτύων (social media) με αποτέλεσμα να συζητάμε, να διαφωνούμε και πολλές φορές μάλιστα να ερχόμαστε σε σύγκρουση με το συνομιλητή μας. Τελευταία επίσης παρατηρώ πως πολλά θέματα ανάγονται σε αιτίες διχασμού ολόκληρης της κοινωνίας. Για ποιο λόγο όμως φτάνουμε στο σημείο της σύγκρουσης ή και του διχασμού;

Αρχικά θα έλεγα πως ίσως δυσκολευόμαστε να αποδεχθούμε τη διαφορετικότητα. Οι απόψεις λοιπόν διαφέρουν. Ακόμη και με τους ανθρώπους που ανήκουν στο στενό μας κύκλο και μπορεί να συμφωνούμε στα περισσότερα έρχεται κάποια στιγμή που διαπιστώνουμε πως σε κάποιο θέμα έχουμε διαφορετική άποψη. Είναι απόλυτα φυσιολογικό καθώς δεν είμαστε ίδιοι, έχουμε διαφορετικά βιώματα και εμπειρίες, διαφορετικό τρόπο σκέψης, διαφορετικό κώδικα ηθικής, διαφορετικά κίνητρα και συναισθήματα, έχουμε διαπαιδαγωγηθεί ως παιδιά με διαφορετικό τρόπο και οι απόψεις μας διαμορφώνονται και επηρεάζονται από όλα αυτά. Παγιδευόμαστε λοιπόν συχνά στην πεποίθηση πως η δική μας άποψη είναι η αντικειμενική και η σωστή ενώ αντίθετα οι διαφορετικές απόψεις είναι λάθος. Το ίδιο βέβαια πιστεύει και ο συνομιλητής μας για τη δική του άποψη. Θα πρέπει επομένως να αποδεχθούμε και γιατί όχι να αγκαλιάσουμε τη διαφορετικότητα και το γεγονός πως οι απόψεις μας ενέχουν το στοιχείο της υποκειμενικότητας. Αν το σκεφτούμε επίσης καλύτερα η διαφορετικότητα στις απόψεις προσδίδει και ένα ενδιαφέρον στη συζήτηση, μια ευκαιρία αν είμαστε ανοιχτοί να δούμε τα πράγματα με άλλη ματιά, να σκεφτούμε διαφορετικά και να εξελιχθούμε ως άνθρωποι.

Επιπλέον πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως για να ανήκουν σε μία παρέα, σε μία ομάδα ή προκειμένου να μη διαρραγεί η σχέση τους με κάποιον, πρέπει να έχουν ίδιες απόψεις και να αποφεύγουν τις συγκρούσεις. Αυτό συχνά έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι αυτοί να δυσκολεύονται να εκφράσουν την πραγματική τους άποψη, να ενστερνίζονται τις απόψεις των άλλων, να θεωρούν τη δική τους άποψη ασήμαντη και να πιστεύουν πως οι άλλοι ξέρουν καλύτερα (“παθητική” συμπεριφορά). Στον αντίποδα τώρα, υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να επικρατήσουν, να επιβάλλουν την άποψή τους, περιφρονούν την αντίθετη γνώμη και συχνά μειώνουν όσους έχουν διαφορετικές απόψεις (“επιθετική” συμπεριφορά).

Ξεχνάμε πολλές φορές επίσης πως δεν υπάρχουν μόνο τα άκρα αλλά και η μέση οδός. Μπορούμε δηλαδή να εκφράζουμε τις απόψεις, τα συναισθήματα, τις ανάγκες και γενικότερα τον εαυτό μας. Έχοντας ως σκοπό να γίνουμε κατανοητοί, να δώσουμε την ευκαιρία στους άλλους να μας γνωρίσουν, διότι αν δεν μιλάμε και δεν εκφραζόμαστε αφήνουμε τους άλλους να ερμηνεύουν ή και να παρερμηνεύουν πολλές φορές τις προθέσεις μας. Σίγουρα είναι πιθανό να δεχθούμε αρνητική κριτική και κάποιοι να ενοχληθούν όμως δεν μπορούμε να ικανοποιούμε συνεχώς τους άλλους αλλά πρέπει να φροντίζουμε να αισθανόμαστε καλά και να σεβόμαστε τον εαυτό μας (“διεκδικητική” συμπεριφορά).

Σε μία συζήτηση λοιπόν η βάση πρέπει να είναι ο σεβασμός, όχι ο ανταγωνισμός για το ποιος θα επικρατήσει. Από την εμπειρία μου σε μια αντιπαράθεση δύσκολα κάποιος αλλάζει την άποψή του αλλά αυτό δεν θα έπρεπε να είναι ο σκοπός της συζήτησης. Ο σκοπός είναι η γνωριμία με το συνομιλητή και με τον εαυτό μας, η κατανόηση των διαφορετικών απόψεων και διαφορετικών τρόπων σκέψεων, η σύνδεση με το συνομιλητή. Το κλειδί είναι λοιπόν να μην είμαστε αμυντικοί αλλά ανοιχτοί σε νέες οπτικές, να σεβόμαστε, να μην επιβάλλουμε αλλά να δείχνουμε ειλικρινές ενδιαφέρον. Με αυτό τον τρόπο ίσως ακόμη και να έρθει η μετακίνηση και η αλλαγή των θέσεών μας. Η διαφωνία επομένως δε χρειάζεται να μας χωρίζει και να μας απομακρύνει αλλά αντίθετα μπορεί να έχει πολλά οφέλη και να φέρει την εξέλιξη σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας.