Η άνοιξη έφτασε και φέρνει λουλούδια, ήλιο, χρώματα και αισιοδοξία. Στους περισσότερους από εμάς φέρνει ευχάριστα συναισθήματα και μας υπενθυμίζει πως φτάνει το καλοκαίρι. Σε κάποιους άλλους όμως, και κυρίως σε όσους είναι μαθητές, φέρνει και αρκετό άγχος και πίεση καθώς ξεκινά η περίοδος των εξετάσεων.
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες το φαινόμενο είναι τόσο διαδεδομένο που χρησιμοποιείται ευρέως ο όρος “άγχος των εξετάσεων” για να περιγράψει τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα των μαθητών που βιώνουν την προετοιμασία για τα διαγωνίσματα ως στρεσογόνα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του άγχους των εξετάσεων είναι πως οι μαθητές θεωρούν την κατάσταση του διαγωνίσματος δύσκολη,απαιτητική και απειλητική και οι μαθητές θεωρούν τον εαυτό τους αναποτελεσματικό ή ανεπαρκή να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Επίσης οι μαθητές που παρουσιάζουν άγχος των εξετάσεων κατηγορούν τον εαυτό τους έντονα, σε σημείο που τους εμποδίζει να συγκεντρωθούν στο διάβασμα και στη λύση των ασκήσεων, εστιάζουν στις ανεπιθύμητες συνέπειες της ανεπάρκειάς τους και περιμένουν ότι θα αποτύχουν και ότι οι άλλοι θα πάψουν να τους εκτιμούν.
Κατά τη γνώμη μου όλο το σύστημα της εκπαίδευσης με τον τρόπο που είναι δομημένο, ο ανταγωνισμός που καλλιεργείται, οι απαιτήσεις που έχουν οι οικογένειες αλλά και γενικότερα οι κοινωνίες, δεν βοηθούν τους μαθητές να αισθάνονται λιγότερο άγχος και πίεση για την επίδοσή τους. Ειδικά αν σκεφτούμε τις πανελλήνιες εξετάσεις, για τις οποίες ξεκινά η προετοιμασία από πολύ νωρίς, οι μαθητές ακούν από πολύ νωρίς σχόλια του τύπου “αυτό θα το χρειαστείς για τις πανελλήνιες”, επί χρόνια παρουσιάζεται ως ο τελικός και ο μεγαλύτερος στόχος και προσδοκούμε από τα παιδιά να επιτύχουν αλλά και να γνωρίζουν τι θέλουν να σπουδάσουν. Είναι λογικό επομένως οι πανελλήνιες εξετάσεις να παίρνουν στο μυαλό των μαθητών τεράστιες διαστάσεις και να καλλιεργείται η αίσθηση πως αυτές είναι που κρίνουν το μέλλον τους και την αξία τους.
Είναι όμως έτσι; Οι πανελλήνιες είναι εξετάσεις σαν όλες τις άλλες. Δε λέω, ίσως έχουν μεγαλύτερη ύλη και πολλές φορές κάπως πιο δύσκολα θέματα, αλλά δεν κρίνουν τίποτα περισσότερο από τις γνώσεις και την προσπάθεια που έχουν καταβάλλει οι μαθητές. Κι ακόμα και τις γνώσεις και την προσπάθεια θα έλεγα πως δεν μπορούν να τις κρίνουν απόλυτα διότι κρίνονται σε τρεις ώρες από ένα γραπτό και επειδή πολλά μπορούν να συμβούν το γραπτό αυτό να μην είναι αντιπροσωπευτικό των γνώσεων ή της προσπάθειας που έχει καταβάλλει ο μαθητής. Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να είναι άρρωστος την ημέρα εκείνη και να μην μπορεί να αποδώσει όπως θα έπρεπε, να γίνει ένα λάθος λόγω άγχους ή απροσεξίας, να τύχει ένα θέμα με το οποίο ο μαθητής να δυσκολεύεται σε σύγκριση με τα υπόλοιπα στα οποία ανταπεξέρχεται πολύ καλύτερα κτλ.
Επομένως είναι σημαντικό οι μαθητές να βάλουν τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις, να αναλογιστούν τι σημαίνουν για αυτούς οι εξετάσεις, τι σημαίνει η επιτυχία ή η αποτυχία σε αυτές, να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους ώστε να έχουν μεγαλύτερο κίνητρο και να αναγνωρίσουν την αξία που έχει η προσπάθεια που έχουν καταβάλλει. Όλοι γνωρίζουμε μέσα μας πόση προσπάθεια και κόπο έχουμε καταβάλλει για κάτι και αυτό δεν μπορεί να το αναιρέσει ένας βαθμός. Επιπλέον πάντοτε υπάρχουν επιλογές και δεύτερες ευκαιρίες. Με την ολοκλήρωση των εξετάσεων δεν τελειώνει η ζωή. Μπορεί να κλείνει ο κύκλος των μαθητικών χρόνων αλλά ανοίγει ο κύκλος την ενήλικης ζωής. Ας μην βλέπουμε λοιπόν τις πανελλήνιες ως τέλος αλλά ως μια αρχή!
Πώς να διαχειριστούμε το άγχος των εξετάσεων;
- Φροντίδα και προσοχή εαυτού.
- Αποφυγή ξενυχτιών, ειδικά πριν από τις μέρες των εξετάσεων.
- Έγκαιρη προσέλευση στο σχολείο έχοντας πάρει όλα τα απαραίτητα.
- Προσομοίωση εξετάσεων.
- Επιλογή ωρών με καλύτερη απόδοση για τις πιο δύσκολες ενότητες.
- Επανάληψη, χρήση φωναχτής σκέψης, διατύπωση ερωτήσεων στον εαυτό προκειμένου να αυξηθεί η αίσθηση ελέγχου.
- Νοερό ευέλικτο σχέδιο για τη διαχείριση των θεμάτων στο χρόνο.
- Προσοχή στις οδηγίες των εξεταστών.
- Προσεκτική ανάγνωση θεμάτων, εξασφάλιση κατανόησης και εφαρμογή σχεδίου ή επαναπροσδιορισμός του ανάλογα με τα θέματα.
- Εκκίνηση από τα θέματα που γνωρίζουμε καλύτερα, αφήνουμε αυτά που θεωρούμε ότι θα μας δυσκολέψουν περισσότερο για το τέλος.
- Θετικές σκέψεις
- Χρόνος για έλεγχο γραπτού.
- Εξασφάλιση ότι έχουν απαντηθεί όλα τα θέματα ως προς όλα τα σημεία τους.
- Ένταση ή σφίξιμο στο σώμα – τεχνικές χαλάρωσης (βαθιές αναπνοές, τέντωμα κτλ.)
Αφήστε μια απάντηση